Handvorm baksteen; uiterlijk

De handvorm baksteen heeft een ambachtelijk uitstraling door de generfde, grillige en onregelmatige structuur. De handvorm is bezand of bezaagseld op vijf van de zes kanten.

Handvorm baksteen; productiemethode

De handvorm baksteen werd vroeger, zoals de naam al zegt, met de hand geproduceerd. Tegenwoordig wordt de handvorm machinaal gevormd in een vormbak (of raam) met zes of zeven vakken of mallen. Een mal heeft de grootte van één steen.  Handvorm baksteen machine - Steenhandel Gelsing.jpg

In de regel wordt gewerkt met een twintigtal vormbakken die aan elkaar bevestigd zijn met een ketting. Er zijn bij de producent verschillende vormbakken voor verschillende formaten handvorm stenen beschikbaar. Er bestaan ook vormbakken met een verstelbare bodem. Door de ketting met vormbakken te wisselen, kunnen stenen in verschillende formaten geproduceerd worden. 

Handvorm bakstenen zijn per defintitie massieve stenen. Aan de platte zijde van de steen kan een holling worden aangebracht. Deze wordt frog genoemd. De frog ontstaat door in de mallen van de vormbak op de bodem een klos aan te brengen. De frog biedt productietechnische voordelen bij het drogen en bakken van de steen.

De vormbak wordt schoon gespoeld met water en daarna bestrooid met zand (of zaagsel). Zo kleeft de steen niet aan de bak en ontstaat er een bepaalde structuur in de steen. Naast de kleur van de klei is de kleur van de bezanding straks bepalend voor de uiteindelijke kleur van de gebakken gevelsteen. 

Klei wordt machinaal in de mal gegooid. Dit gebeurt onder een bepaalde druk en massa, zodat de vormbak goed wordt gevuld en de gewenste nerfstructuur ontstaat.

Als alle mallen van de vormbak gevuld zijn, wordt de overtollige klei met een draad afgesneden en teruggevoerd naar de klei invoerbak. Vervolgens wordt de vormbak omgedraaid en op een plank gezet.

De gevormde stenen "vallen" uit de mal op de plank welke als drager dienst doet. Wat uit de vormbak komt is een bezande steen met een ambachtelijk uiterlijk. Grillig en onregelmatig generfd met bezand of bezaagseld oppervlak op vijf of zes vlakken.

Voorbeelden van projecten uitgevoerd in Handvorm baksteen:
Brede school De Coevering Geldrop Mierlo
Sporthal Faberhal Heerde